DZIAŁ HISTORII I KULTURY MIASTA

Gromadzi i opracowuje pamiątki związane z dziejami Sosnowca i Zagłębia Dąbrowskiego, obrazujące proces powstawania miasta i jego przemiany gospodarcze, urbanistyczne, dzieje społeczno-polityczne, a także rozwój kultury, oświaty i sportu.

Order nadany Antoniemu Bernadzikiewiczowi, właścicielowi Fabryki Pończoch „Sosnowiczanka”, Francja, Paryż, 1927 r.

 

Zbiory liczą ponad 4 000 eksponatów, wśród których wyróżnia się liczący blisko 1000 jednostek inwentarzowych zbiór filokartystyczny. Za szczególnie interesujące można uznać również fotografie sprzed I wojny światowej i z okresu międzywojennego przedstawiające sosnowieckie rodziny, młodzież szkolną, pracowników zakładów przemysłowych, włodarzy miasta, czy też dokumentujące wydarzenia polityczne oraz kulturalne.

Plan nadania górniczego Środula w majątku Zagórze, Cesarstwo Rosyjskie, 1890 r.

 

W innym zespole – archiwaliów – znajdują się m.in.: dokumenty osobiste i urzędowe, wydawnictwa, odezwy, a także plakaty, afisze, programy spektakli teatralnych oraz różnych wydarzeń artystycznych. Ważne miejsce w zbiorach zajmują materiały kartograficzne: mapy terenów do których politycznie i administracyjnie należał Sosnowiec w różnych okresach historii, liczne plany miasta i jego dzielnic.

Dyplom mistrzowski nadany przez Urząd Starszych Zgromadzenia Ślusarzy i Kowali Miasta Sosnowca Albinowi Imieli, Warszawa, 1926 r.

 

Istotny zbiór tworzą zabytki kultury materialnej dotyczące górnictwa i innych gałęzi przemysłu, m.in.: mundury galowe, kaganki, lampy i hełmy z przełomu XIX i XX w. O rozwoju rzemiosła przypominają dyplomy czeladnicze oraz sztandary cechowe. Obecność na terenie Sosnowca licznej społeczności żydowskiej, mieszkającej tutaj od XVIII wieku do 1944 r. obliguje muzeum do gromadzenia judaików, wśród których znajdują się: lampy chanukowe, balsaminki, Tora, szofar, talerz sederowy oraz wiele innych przedmiotów związanych z kulturą i religią żydowską.

Pojemnik na wonności w kształcie żaglowca – liturgiczne naczynie żydowskie służące do przechowywania

wonnych ziół, wykorzystywane w trakcie hawdali – modlitwy kończącej szabat, Polska, pocz. XX w.

 

Oprócz gromadzenia i opracowywania zbiorów, dział zajmuje się organizowaniem wystaw czasowych, wykładów, lekcji oraz konkursów popularyzujących wiedzę o mieście i regionie.
Cyklicznie, od ponad dwudziestu lat organizuje konkurs historyczny „Sosnowiec – Moje Miasto” o Puchar Przechodni Przewodniczącego Rady Miejskiej, skierowany do uczniów sosnowieckich szkół. Od 2018 r. dział ściśle współpracuje z Instytutem Zagłębia Dąbrowskiego.