Wystawa w Galerii TwK: Sao Paulo – Sławomir Rumiak / Kanon Myokoin

Tytuł filmu nawiązuje do napisanej w 1928 roku powieści Mário de
Andrade „Macunaima”. Jej tytułowy bohater, legendarny trikster z
dorzeczy Orinoko, wyrusza w podróż do rozwijającego się dynamicznie
miasta Sao Paulo. Blisko sto lat później Rumiak wraca z „Macunaimą”
do tej samej metropolii – książką filtruje napotkaną tam
rzeczywistość, zauważa zmiany, punktuje kontrasty. Nie jest to już
okres prosperity, wysokościowce okupują bezdomni, po ulicach wloką
swój dobytek kolonie zbieracko-łowieckie; miejska tkanka obumiera.

Z założenia nie jest to jednak kolejna miejska dystopia. Kluczem do
filmu stało się graffiti, na które artysta natrafił w jednym z
okupowanych budynków, ukazujące trzy mądre małpy. W tamtym miejscu
jego wymowa była oczywista – jasna, zamożna część miasta nie chce
widzieć jego ciemnej strony. Film jest ćwiczeniem z wyobraźni, zakłada
sytuację odwrotną – kamera pokazuje wyludnionioną metropolię,
zamieszkaną tylko przez bezdomnych; tysiące pozostałych mieszkańców
wraz z insygniami ich dobrobytu – samochodami, kosztownymi ubraniami,
etc. – zostało usuniętych cyfrowo w postprodukcji.

Film „Macunaima wraca do Sao Paulo” jest częścią projektu „Ślady
ludzi” kuratorowanego przez Stephana Strouxa, na który składa się
również cykl fotograficzny zrealizowany w Polsce przez znanego
brazylijskiego fotografa, Cristiano Mascaro. Projekt powstał przy
wsparciu Instututu Adama Mickiewicza w ramach promocji kultury
polskiej w Brazylii w roku 2016.

Polska premiera filmu odbyła się w Międzynarodowym Centrum Kultury w
Krakowie w 2015 roku podczas wystawy „Ślady ludzi. Cristiano Mascaro /
Sławomir Rumiak”; pokaz brazylijski odbył się w maju 2017 roku w
Instituto Tomie Ohtake w Sao Paulo.

—
Kanon Myokoin
SAO PAULO. SZKICE

Japońska dizajnerka, Kanon Myokoin towarzyszyła przy zdjęciach do
filmu „Macunaima wraca do Sao Paulo”, była we wszystkich zamkniętych,
czasem niebezpiecznych budynkach okupowanych przez bezdomnych, w
śródmiejskich fawelach. W ten sposób powstała czysto wrażeniowa,
„prywatna” seria zdjęć będących zapisem z tych ekstremalnych
zakamarków miasta.

Fotografie robione małym – także ze względów bezpieczeństwa –
dyskretnym cyfrowym aparatem powstały wyłącznie do prywatnego
archiwum, bez aspiracji do projektu artystycznego. Wolny od
konceptualnych założeń zbiór fotografii pokazuje miejsca z filmu z
innej perspektywy, jest jego uzupełnieniem albo nawet antidotum na
radykalną formę filmu.